PODGLĄD ATOMU
     
 

Jan Olbracht i Aleksander Jagiellończyk – synowie Kazimierza Jagiellończyka


Kalendarium


1492 – 1501 – panowanie Jana Olbrachta
1493 – zwołanie sejmu walnego do Piotrkowa, uznawane za początek sejmu dwuizbowego w Polsce
1497 – wyprawa mołdawska Jana Olbrachta
1501 – 1506 panowanie Aleksandra Jagiellończyka

Źródło 1. Tablica genealogiczna Jagiellonów [fragment]



Źródło 2. Marcin Bielski, Kronika polska [fragment]

Niektórzy domniemywali, że tę wojnę [wyprawę mołdawską] dlatego [król] podniósł, aby szlachty [...] część wojną wytracić. Stąd ten rym: Za króla Olbrachta wygubiona szlachta.

Marcin Bielski (ok. 1495-1575) – pisarz i historyk.
[w:] Mówią wieki, 2008, nr 10, s. 16–17.


Źródło 3. Fragment pracy współczesnego historyka, Rafała Jaworskiego

[Król] zabrał się do karania szlachty, która nie stawiła się na pospolite ruszenie. Kara [...] była jedna – konfiskata dóbr ziemskich. Decyzję o konfiskacie podejmował król. […] Informację o tym, kto nie zjawił się na pospolitym ruszeniu, przynosili do monarchy szlacheccy współbracia. To donosicielstwo wynikało […] z przyziemnych pobudek. Donosiciel otrzymywał skonfiskowane dezerterowi dobra. Liczba ukaranych szła w tysiące […]. Ponieważ utrata dóbr [...] oznaczała utratę szlachectwa, w świat poszło, że za Olbrachta wyginęła szlachta.

[w:] Mówią wieki, 2008, nr 10, s. 16–17.

Ćwiczenia

Na podstawie źródła 1.

1. Dlaczego żonę Kazimierza Jagiellończyka – Elżbietę Rakuszankę – nazywano matką królów?
2. W których państwach panował najstarszy syn Kazimierza Jagiellończyka?
3. Czy wszyscy synowie Kazimierza Jagiellończyka, którzy zasiadali na tronie polskim, obejmowali jednocześnie tron na Litwie?


Na podstawie źródła 2.

Jak Marcin Bielski wyjaśnia słynne powiedzenie o królu Janie Olbrachcie?


Na podstawie źródła 3.

1. Czy współcześnie tłumaczy się to powiedzenie w ten sam sposób jak w XVI w.? Swoją odpowiedź uzasadnij.
2. Wyjaśnij, dlaczego król postanowił zorganizować wyprawę do Mołdawii.
3. Sprawdź na mapie, gdzie leży Mołdawia.

Praca domowa

1. Zgromadź informacje o dzieciach Elżbiety Rakuszanki i Kazimierza Jagiellończyka. Jakie były ich losy?
2. Ustal, kto był wychowawcą synów Kazimierza Jagiellończyka. Jakie funkcje pełniła ta osoba? Jakie były jej zasługi dla Polski?







Tytuł: Jan Olbracht i Aleksander Jagiellończyk – synowie Kazimierza Jagiellończyka
Opis skrócony: Dokonamy analizy tablicy genealogicznej Jagiellonów. Scharakteryzujemy politykę dynastyczną Jagiellonów. Poznamy przyczyny wyprawy mołdawskiej syna Kazimierz Jagiellończyka – Jana Olbrachta – i porównamy dwa wyjaśnienia powiedzenia: „za króla Olbrachta wyginęła polska szlachta”.
Autor(rzy): Wanda Królikowska
Hasła treści Jan Olbracht, Aleksander Jagiellończyk, wyprawa mołdawska
Uwagi metodyczne Proponuję, by nauczyciel zwrócił uwagę uczniów na rolę małżeństw zawieranych między przedstawicielami różnych dynastii, w kształtowaniu polityki zagranicznej państw. Ważne jest także zrozumienie przez uczniów, że zagrożenie tureckie było jednym z najważniejszych czynników kształtujących politykę zagraniczną Polski za panowania Jagiellonów. Wyjaśnienie tego problemu pozwoli w przyszłości na pełniejsze ukazanie przyczyn wojen z Turcją w XVII w. Proponuję skorzystanie z map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach, np. Polityka czarnomorska Jagiellonów (XIV –XV w.) w Ilustrowanym atlasie historii Polski, Demart, Warszawa 2006, s. 82. lub Państwa Jagiellonów w końcu XV w. w Atlasie historycznym Polski, PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 18.Proponuję, by nauczyciel zwrócił uwagę uczniów na rolę małżeństw zawieranych między przedstawicielami różnych dynastii, w kształtowaniu polityki zagranicznej państw. Ważne jest także zrozumienie przez uczniów, że zagrożenie tureckie było jednym z najważniejszych czynników kształtujących politykę zagraniczną Polski za panowania Jagiellonów. Wyjaśnienie tego problemu pozwoli w przyszłości na pełniejsze ukazanie przyczyn wojen z Turcją w XVII w. Proponuję skorzystanie z map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach, np. Polityka czarnomorska Jagiellonów (XIV –XV w.) w Ilustrowanym atlasie historii Polski, Demart, Warszawa 2006, s. 82. lub Państwa Jagiellonów w końcu XV w. w Atlasie historycznym Polski, PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 18.
Szacowany MINIMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 30
Szacowany MAKSYMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 45

 
Materiały udostępniane za pomocą Serwisu można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska,
z wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
Strona współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z projektu: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania – zgodnych z polską podstawą programową kształcenia ogólnego – przeznaczonych dla uczniów – dzieci obywateli polskich za granicą”.
Deklaracja dostępnosci